Bitwa o Przytór

W sobotę 24 września w Przytorze – wschodnia dzielnica Świnoujścia – miała miejsce zacięta bitwa. Naprzeciw siebie stanęły niemieckie i rosyjskie oddziały z czasów drugiej wojny światowej.

Rekonstrukcja była silnie zakorzeniona w realiach maja 1945 roku. Należy jednak pamiętać, że wówczas nie toczyły się już żadne walki o Świnoujście. Bitwa o Przytór była więc inscenizacją, której scenariusz przygotowano specjalnie dla widzów, jednak z zachowaniem wszelkich zasad rekonstrukcji historycznej. Z pewnością bodźcem do stworzenia takiego właśnie scenariusza były części maszyny szyfrującej Enigma, które po inscenizacji można było oglądać w Forcie Gerharda. Skąd taka teza? Otóż gdyby nie trzech polskich matematyków – Marian Rajewski, Henryk Zygalski, Jerzy Różycki – wynik wojny mógłby być inny. Z pewnością również trwałaby ona znacznie dłużej.

W rekonstrukcji brali udział żołnierze odtwarzający rzeczywiste oddziały z maja 1945 roku, które broniły swoich pozycji wokół Świnoujścia. Po stronie niemieckiej walczyły wówczas:

•     Hitlerjugend – „Młodzież Hitlera”
•     RAD (Reichsarbeitsdienst) – „Służba pracy Rzeszy”
•     Volkssturm – „Szturm narodowy”

Niemieckie oddziały nie miały więc szans w potyczce z nacierającą Armią Czerwoną. Nawet niemiecki niszczyciel czołgów Jagdpanzer 38(t) Hetzer – Podżegacz – nie zapewnił Niemcom przewagi. Załoga czołgu musiała się ewakuować po trafieniu z rosyjskiego działa samobieżnego SU-57, które Armia Czerwona otrzymała od USA.

Potężne wybuchy, nad którymi czuwali profesjonalni pirotechnicy, serie z ciężkich karabinów maszynowych, miotacz ognia i bliskość historycznej baterii przeciwlotniczej z czasów drugiej wojny światowej...Wszystko to sprawiło, że widzowie poczuli zapach wojny. Lekcję historii przedstawił jeden z odtwórców. Przebrany w mundur niemieckiego oficera opowiadał o realiach maja 1945 roku i o wszystkim czego można się spodziewać w czasie inscenizacji. W ten sposób można dowiedzieć się czegoś co często jest pomijane w szkole, a co zapamiętane zostanie na długi czas.

Bitwa zakończyła się klęską hitlerowców. To był koniec ich panowania na tych terenach. Po inscenizacji każdy mógł wejść na pole bitwy, przymierzyć oko do gorącej jeszcze broni i z bliska obejrzeć sprzęt pancerny. Długo trwała prezentacja oddziałów, a wielu było chętnych by pozować do zdjęć z żołnierzami. Spośród tłumu dobiegały odgłosy zachwytu i deklaracja – „za rok sam stanę na placu boju”. Wystarczy zgłosić się do jednej z grup rekonstrukcyjnych. Tam dowódca odpowiednio pokieruje nowymi żołnierzami.

W Bitwie o Przytór brały udział:

•     Teatr Inscenizacji Historycznych z Wałcza
•     GIH Pomerania 1945
•     GRH Fallschirmjäger Rgt.1
•     GRH 549 VGD przy Stowarzyszeniu Grupa Warowna „Bastion”

Sukces imprezy, słowa uznania i podziw wszystkich przybyłych widzów dał odpowiedni bodziec organizatorom, którzy już po inscenizacji zaprosili na kolejną Bitwę o Przytór. A więc do zobaczenia za rok!