Bój o Banie 2014

Banie to jedna z tych miejscowości, która pod płaszczem cichej i spokojnej egzystencji swoich mieszkańców kryje fascynującą historię. Dziś miejscowość ma status wsi i liczy blisko 2000 mieszkańców, jednak na przestrzeni wieków była znaczącym ośrodkiem przy szlaku handlowym z prawami miejskimi i murami obronnymi.

W słoneczne popołudnie 2 marca przedstawiono tu inscenizację, która przybliżyła wydarzenia sprzed 69 lat. Zgodnie z zapisami niemieckich żołnierzy i korespondentów wojennych, na przełomie marca i lutego 1945 roku wokół miejscowości zacieśniał się pierścień sowieckiej armii, silnie wspieranej załogami czołgów. Samo miasto było wówczas bronione przez 100 członków Vollkssturmu dowodzonych przez ówczesnego burmistrza Bań. Poza Volkssturmem walczył tu również batalion spadochronowy. Na wyposażeniu niemieckich jednostek znajdowały się działa przeciwlotnicze i przeciwpancerne typu FLAK 88. Z pewnością to właśnie dzięki nim niemieckie jednostki zdołały zniszczyć aż 14 czołgów typu Sherman!

Takie straty wśród nacierającej Armii Czerwonej nie mogły przejść bez echa. Wspomnienia żołnierza z niemieckiej 3 kompanii 9 polowo-zapasowego batalionu spadochronowego przywołują obraz zaciętych i bezwzględnych walk. Rosjanie ogłaszali nawet przez megafony, że nie będzie litości dla niemieckiego oporu. Miało to nakłonić obronę miasta do złożenia broni i poddania.

Obchody 69 rocznicy zdobycia Bań rozpoczęła uroczystość złożenia kwiatów pod pomnikiem żołnierzy radzieckich. Później widzowie przenieśli się do parku, gdzie już trwała musztra radzieckich oddziałów. O godzinie 13 wszystko się zaczęło! Uciekający zwiadowca z Volkssturmu oznajmił, że do pozycji niemieckich zbliża się nieprzyjacielski oddział. Wkrótce po tym pojawiły się pierwsze motocykle obsadzone żołnierzami sowieckimi, a za nimi podążał samochód terenowy Ford GPW – bliźniak słynnego Willysa. Rosyjscy żołnierze napotkali zdecydowany opór wspierany ogniem działa Rosenberga, granatnikiem typu Panzerfaust, granatami ręcznymi i gniazdem ciężkiego karabinu maszynowego MG 08, który ulokowano w szczycie budynku. Atakujący zdołali się jednak przedrzeć do pozycji niemieckich i ostatecznie zająć miasto. Członków niemieckiego Volkssturmu rozbrojono i rozstrzelano.

Po inscenizacji zarówno pojazdy, jak i rekonstruktorzy byli do dyspozycji widzów.

Inscenizację zorganizował Urząd Gminy Banie we współpracy z Międzynarodowym Centrum Turystyki Kultury i Sportu w baniach, a także Fundacją BIELIK. Scenariusz opracowało Muzeum Wału Pomorskiego, a w inscenizacji udział wzięły pojazdy z Muzeum Motoryzacji i Wojskowości w Tanowie oraz Rota Drabów Bańskich w uzbrojeniu i mundurach Armii Czerwonej.

Mamy nadzieję, że w przyszłym roku okrągła 70 rocznica walk i zdobycia Bań również zostanie uświetniona inscenizacją historyczną. Liczymy również, że pojawią się czołgi, a kanonada dział będzie słyszana w promieniu wielu kilometrów!